Indien een gehuwde persoon overlijdt, gebeurt het in de praktijk vaak dat bankrekeningen niet verdeeld worden maar in onderling overleg tussen de erfgenamen (bv. de langstlevende partner en de kinderen) op naam van de langstlevende partner blijven staan. Deze werkwijze kan er echter toe leiden dat de erfgenamen onbewust en onterecht twee keer erfbelasting betalen aan de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL). Het Hof van Beroep te Gent heeft recent een halt toegeroepen aan deze praktijk en gesteld dat Vlabel haar standpunt moet wijzigen en moet vermijden dat in de toekomst nog dubbele belasting geheven wordt, iets wat intussen door Vlabel werd bevestigd.
Bij koppels die gehuwd zijn, bestaan er doorgaans een of meerdere bankrekeningen die op naam van beide echtgenoten staan en dus aan beide echtgenoten toebehoren. In de situatie waarbij een van die echtgenoten overlijdt, wordt de bankrekening in twee helften verdeeld, waarbij de ene helft toebehoort aan de langstlevende echtgenoot en de andere helft in de nalatenschap van de overleden echtgenoot valt. Tenzij anders bepaald (bv. testament, huwelijkscontract, ed.), verkrijgt de langstlevende echtgenoot deze helft volledig in vruchtgebruik terwijl de kinderen de blote eigendom verwerven. Elke erfgenaam zal erfbelasting verschuldigd zijn op de waarde die hij erft.
In principe zou de bankrekening bij de vereffening-verdeling van de nalatenschap ook op die manier verdeeld moeten worden. De praktische uitwerking hiervan verschilt van bank tot bank. Zo kan men twee bankrekeningen openen, met op de ene rekening het geld in blote eigendom en op de andere de opbrengsten die voortkomen uit het vruchtgebruik of kan men bijvoorbeeld een rekening openen voor het vruchtgebruik en de blote eigendom op naam van de vruchtgebruiker en de blote eigenaars samen.
In de praktijk gebeurt de verdeling vaak niet en blijft de bankrekening volledig op naam van de langstlevende echtgenoot staan. Bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot, kan het niet-verdelen van de bankrekening tot gevolg hebben dat deze opnieuw voor zijn geheel in de nalatenschap terechtkomt en voor haar geheel aan erfbelasting onderworpen wordt. De erfgenamen worden bijgevolg belast op het volledige bedrag, ongeacht het feit dat dit bedrag destijds al voor een deel werd belast bij het overlijden van de eerststervende. Bijgevolg betalen de kinderen dubbele erfbelasting op een deel van de nalatenschap.
Een voorbeeld: Stefaan en Sofie hebben een gezamenlijke bankrekening van 100 EUR. Is er geen regeling getroffen, zal bij overlijden van Stefaan de helft van de bankrekening (50 EUR) in de nalatenschap vallen en voor het vruchtgebruik toekomen aan Sofie en voor de blote eigendom aan de kinderen. Sofie en de kinderen zullen erfbelasting betalen op hetgeen zij elk ontvangen. Gaan Sofie en de kinderen niet over tot een verdeling van de bankrekening, maar wordt de volledige bankrekening (100 EUR) ter beschikking gesteld van Sofie, dan zullen de kinderen bij haar overlijden erfbelasting verschuldigd zijn op het volledige bedrag en dus ook op de helft van Stefaan die bij zijn overlijden al werd belast.
Nadat VLABEL op de vingers werd getikt door het Hof van Beroep te Gent, bevestigt ze dat er in dergelijke situaties niet langer aanleiding hoeft te zijn tot dubbele erfbelasting, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Kinderen die op vandaag beseffen dat ze bij het overlijden van de langstlevende ouder te veel erfbelasting hebben betaald, kunnen een teruggave vragen indien er nog geen vijf jaar verstreken is sinds het overlijden van de langstlevende ouder en indien zij de nodige bewijzen kunnen voorleggen. Opgelet: het is telkens aan de erfgenamen om de bewijzen te leveren.
Om discussie te vermijden, worden bankrekeningen best opgesplitst zodat duidelijk is welk deel reeds aan erfbelasting werd onderworpen. Beslissen de erfgenamen om niet over te gaan tot verdeling van de bankrekening, dan komt het er voor de erfgenamen op neer om te kunnen aantonen dat deze nog niet werd verdeeld en is het bijgevolg van groot belang om de rekeninguittreksels bij te houden zodat één en ander traceerbaar is bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot.
Heb je hierover vragen? Contacteer ons dan hier of maak hier een afspraak met onze pro experts vermogenplanning.
